Nu aan de slag
Mestspoor
Filter op veesoort
Emissiebeperking in de mestopslag staat aan het einde van een integrale aanpak op boerderijniveau. Tegelijkertijd is mest een waardevolle grondstof om bodem en gewassen te voeden. Bij het zoeken naar werkbare reductieoplossingen dient dus ook nadrukkelijk rekening te worden gehouden met mest als belangrijke grondstof.
Luchtuitwisseling mestopslag beperken
Het afdichten van de mestopslag voorkomt luchtverplaatsing tussen de mestopslag en de stal of de buitenlucht. Hierdoor kan ammoniak minder goed ontsnappen naar de lucht. In een afgesloten opslag is de opgeloste ammoniak in de mest en urine in evenwicht met de ammoniak in de lucht in de grenslaag net boven de mest.
Het luchtdicht afsluiten van de mestopslag zorgt voor een ammoniakreductie tot maximaal 50% van de emissies uit mest. Deze maatregel heeft geen effect op de methaanemissie. Het overdekken van de buitenopslag is op dit moment al verplicht. Je kunt er als veehouder ook voor kiezen om de mestkelder in de stal (gedeeltelijk) luchtdicht te maken. De mestkelder en/of mestopslag hoeft zeker niet helemaal gasdicht te zijn, hiermee worden risico’s van oplopende concentraties voorkomen.
Alert bij schuim op mest
Mest verdunnen in de opslag
Drijfmest kan verdund worden met water. Dit verlaagt de ammoniakconcentratie en vermindert de ammoniakemissie. Water kan direct in de kelder of silo worden gepompt, of gesproeid worden op de roosters of dichte vloer. De laatste methode reinigt gelijk de vloer, wat de vorming van ammoniak tegengaat. Het sproeiwater komt ook in de kelder terecht. Het verdunnen van mest kan de ammoniakemissie uit mest tot 50% verminderen. Er is geen effect op de methaanemissie.
Beperken mestvervuild oppervlak
Het toevoegen van water vergroot het volume in de kelder. Op veel bedrijven is voor deze oplossing daarom extra opslagcapaciteit in de kelder of daarbuiten nodig (hiervoor is een vergunning noodzakelijk). Ook zal er meer mest afgevoerd moeten worden. Bij het uitrijden van verdunde mest is er waarschijnlijk sprake van een betere stikstofbenutting en minder ammoniakemissie.
Verdunde mest aanwenden
Mestopslag buiten de stal
Mest in de buitenopslag blijft gemiddeld kouder dan in een mestkelder. De enzymatische omzetting van ureum naar ammoniak door urease is trager bij lagere temperaturen. Van methanogene bacteriën (bacteriën die methaan produceren door methanogenese) weten we uit eerder onderzoek dat ze bij een temperatuur onder de 8°C nagenoeg niet actief zijn. Door de mest in een buitenopslag op te slaan in plaats van in een mestkelder wordt hier dus op een natuurlijke manier van geprofiteerd. Bovendien hebben veehouders in Nederland vooral in de wintermaanden baat bij een buitenopslag, omdat dan geen mest mag worden uitgereden. Ook zijn buitenopslagen afgedekt, waardoor de luchtuitwisseling en daarmee de ammoniakemissie wordt beperkt.
De aanleg van een buitenopslag vereist wel een investering, waaronder de aanvraag van een vereiste vergunning. Bij nieuwbouw kan gelijk worden ingezet op frequente mestafvoer uit de stal en een buitenopslag.
Hoogwaardige mestbewerking
Frequente verwijdering van drijfmest uit de stal kan worden gecombineerd met diverse mestbewerkingstechnieken, zoals indamping en terugwinning van ammoniak. De eindproducten hiervan zijn ingedikte mest en een stikstofkunstmestvervanger. Ammoniakemissies uit opgeslagen mest kunnen door hierdoor verminderd worden met 60%. Deze technieken kunnen al worden toegepast door een veehouder.
Mestbewerking is kostenverhogend. Dit lijkt dus vooral een oplossingsrichting voor intensieve bedrijven waarbij de ondernemer veel affiniteit heeft met (stal- en mest)techniek en waar mest afgevoerd moet worden.
Monovergisting
Bij vergisting van mest wordt organische stofOrganische stof:
Organische stof is biologisch materiaal. De organische stof zelf bevat relevante mineralen als stikstof, fosfor en zwavel, die na afbraak van de organische stof beschikbaar komen (mineraliseren). De toevoer van organisch materiaal aan de bodem stimuleert het bodemleven en kan de bodemweerbaarheid verhogen. in de mest door micro-organismen omgezet in biogas. Gemiddeld bestaat dit biogas voor 60% uit methaan. Dit biogas wordt opgevangen en veelal omgezet met een warmtekrachtinstallatie naar (duurzame) elektriciteit en warmte. Het is overigens ook mogelijk om de biogas op te waarderen naar aardgaskwaliteit.
Monovergisting is mogelijk op boerderijschaal, maar ook grootschaliger door de mest van meerdere bedrijfslocaties samen te brengen. Bij monovergisting wordt de dierlijke mest bij voorkeur dagelijks (of meerdere keren per dag) uit de stal verwijderd en via een pompput in de vergister gebracht. Met deze techniek kan de ammoniakemissie uit mest met 10% en de methaanemissie uit mest met 60-80% worden gereduceerd. De techniek is beschikbaar, maar vereist wel een forse investering per bedrijf. Via subsidie (SDE+) stimuleert de Nederlandse overheid duurzame opwekking door vergisting.
Lopend onderzoek: Mestonderzoek
Meer weten over de lopende onderzoeken van mestspoor. Lees verder op pagina 16.
Hoe werkt onderzoek?
Gert van Duinkerken